Nederlandse tuinen verstenen steeds meer. Het groen gaat eruit en er komen stenen in. Op zich begrijpelijk want het scheelt je veel werk in de tuin. Geen gras om te maaien, geen stuiken om te snoeien en geen onkruid om te wieden. Maar het heeft ook nadelen; die stenen oppervlaktes houden de warmte vast. In de zomer ontstaan daardoor stedelijke ‘hitte-eilanden’.
Ongezond voor mens, natuur en dier
Die extra hitte bedreigt de gezondheid van kwetsbare groepen als bejaarden en zieken. De bestrating veroorzaakt bovendien wateroverlast bij forse hoosbuien. Normaal gesproken zakt het regenwater rustig in de bodem. Nu gaat het rechtstreeks richting riolering, die al dat water niet krijgt weggevoerd. Last but not least neemt ook de biodiversiteit af: een versteende tuin heeft nu eenmaal niets te bieden aan vogels, vlinders en andere dieren.
Zeven graden warmer in de stad
De extra hitte in de stad is wetenschappelijk vastgesteld. Op warme, windstille zomeravonden is het in delen van dichtbebouwd Rotterdam tot zeven(!) graden warmer dan in het omringende buitengebied, blijkt uit het rapport Climate Proof Cities uit 2013. Bij elke 10 procent extra betegeling stijgt de temperatuur met 0,2 graad, en lokaal kan dat oplopen tot een halve graad. Ook de effecten van ontstening zijn wetenschappelijk doorgerekend: elke 10 procent minder stenen in een stedelijk hitte-eiland leidt tot een temperatuurdaling van 0,6 graad Celsius.
Meer zomerse hoosbuien
Het veranderende weer gaat het probleem van de bestrating vergroten. In Nederland krijgen we langere periodes van droogte, met vaker extreem heftige korte buien. In de zomer neemt het aantal regendagen af, in de winter worden het er juist meer. Dat betekent dat de betegeling voor extra wateroverlast gaat zorgen. Er blijven plassen staan, de riolering raakt overbelast en het grondwaterpeil wordt onvoldoende aangevuld. Ondertussen moeten we onze beplanting nog vaker gaan gieten door de langere droogtes én het lagere grondwaterpeil.
Je houdt niet van tuinieren
Alles goed en wel, maar je had nou juist die tegels in je tuin gelegd omdat je zo’n onderhoudsvrije tuin zo makkelijk vindt. Gelukkig zijn er meer dan genoeg alternatieven voor de straattegel. Niet voor niks werd er vroeger veel gewerkt met grind. Je hebt het nu ook in roosters die het op hun plek houden. Daarnaast zijn er allerlei waterdoorlatende klinkers en tegels. Er zijn zelfs bufferklinkers, die het water doorlaten én in een holte opslaan.
Duurzame onkruidbestrijding
Als je je bestrating onkruidvrij wilt houden, grijp dan niet naar een verdelger. Deze middelen zijn biologisch niet afbreekbaar. Dat is slecht voor het grondwater en dus voor de flora en fauna. Als dit water in het riool komt, betekent dat extra werk bij de waterzuivering. Er zijn ook biologisch afbreekbare middelen, bijvoorbeeld van Ecostyle en Innogreen.
Een beter alternatief is kokend water gieten over het onkruid. Je kunt het ook met een brander wegbranden. Dat werkt prima tussen je stoeptegels, net als een harde stalen borstel. Als je je tegels regelmatig veegt, haal je de onkruidzaden uit het zand in de voegen. Je stoeptegels krijg je ook prima schoon met warm water met azijn of groene zeep. Als je het onkruid helemaal weg wilt houden uit je tuin, kun je ook worteldoek gebruiken.
Je houdt wel van tuinieren
Bij droog weer houdt een goed grondwaterpeil je beplanting langer in conditie. Daarom is het belangrijk dat al het regenwater de grond in kan. Het vormt dan een natuurlijk waterreservoir. Je hoeft dan minder snel te sproeien.
Duurzame bodembedekking
Leg daarom je tuinpad aan met schors, grind, houtsnippers of schelpen. Of leg een houten vlonder aan in plaats van een stenen terras. Je kunt ook grastegels gebruiken met een open raamwerk van beton of gerecyclede kunststof.
Of misschien kun je wel ruimte maken voor extra beplanting – met sierplanten, kruiden, groenten of bodembedekkers? Verdamping van grondwater rond de planten kun je tegengaan door bodembedekking. Leg bijvoorbeeld cacaoschillen, boomschors of stro om de beplanting. Hoe dikker de laag, hoe meer effect. Met een laag van 5 à 10 cm blijft de bodem veel langer vochtig. Bijkomend voordeel: je hebt minder last van onkruid.
Je kunt het water ook opvangen in een ‘natuurlijke’ vijver. Een infiltratievijver is een ‘gat’ zonder folie met wat grind op de bodem. Hierin kan het water langzaam in de grond wegzakken. En het bodemwater blijft op peil. De vijver staat droog als het lang niet regent.
Planten die tegen droogte kunnen
Je hebt natuurlijk ook minder last van droogte als je kiest voor planten die goed tegen droogte kunnen en relatief weinig water nodig hebben. Een tuin vol rozen en hortensia’s heeft veel meer water nodig dan eentje vol druiven, lavendel en rhododendrons. Wees niet bang voor een saaie tuin: je hebt dan nog steeds keus uit honderden (volop bloeiende) planten.
Ongedierte voorkomen en bestrijden
Ben je bang dat je door de beplanting en het water meer last krijgt van slakken, muggen en ander ongedierte? Gebruik jute zakken of rabarberbladeren op de grond. Slakken kruipen eronder. Daarna verplaats je ze. En verwelkom andere kleine dieren in je tuin: vogels, egels, kikkers en padden hebben jouw plaaggeesten op hun dagelijks menu.
Meer over het vergroenen van je tuin op huisjeboompjebeter.nl
Coverfoto: Leon van Rijswijk
Foto’s: Abrahams Hoveniers
Bron: nudge.nl
